راهنمای جامع نظارت بر طراحی و اجرای استاندارد تاسیسات برق تمامی اماکن (قسمت اول)

هدف از تعیین نحوه فعالیت مهندسین ناظر برق

هدف از تهیه این روش اجرایی، تعیین نحوه فعالیت مهندسین ناظر برق در فرآیند تأمین برق متقاضیان می باشد تا بتـوان با استفاده از خدمات ایشان نسبت به اجرای الزامـات تأکیـد شـده از سـوی وزارت مسـکن و شهرسـازی و سـازمان نظـام مهندسی در اجرای تاسیسات برقی ساختمان ها اقدام نمود.

محدوده اعتبار

این روش اجرایی بر مبنای تفاهم نامه مورخ 84/5/1 فیمـابین وزارت مسـکن و شهرسـازی، وزارت نیـرو و سـازمان نظـام مهندسی ساختمان تنظیم گردیده و در سراسر کشور کاربرد دارد.

تعریف مفاهیم مهم در امر نظارت برق

مهندس ناظر

مهندس برق دارای پروانه اشتغال به کار در پایه های یک، دو و سه که دوره و یا دوره های آموزشـی موضـوع بنـد (4-13) شیوه نامه اجرایی نظارت بر طراحی و اجرای استاندارد تاسیسات برق کلیه اماکن صادره از معاونت هماهنگی توزیع شرکت توانیر را با موفقیت گذرانده باشد.

سازمان نظام مهندسی ساختمان

این سازمان برای تأمین مشارکت هرچه وسیعتر مهندسین ساختمان در انتظام امور حرفه ای تأسیس گردیده است. در هر استان نیز یک سازمان به نام سازمان نظام مهندسـی سـاختمان اسـتان وجـود دارد. این سازمان به عنوان بازوی اجرایی وزارت مسکن وشهرسازی در بخش صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی عمل می کند. اما مرجع صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی، وزارت مسکن و شهرسازی می باشد.

پروانه اشتغال به کار مهندسی

دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر در هـر یـک از «رشـته هـای اصـلی» یـا «رشته های مرتبط» با صنعت ساختمان، پس از قبولی در آزمون ورود به حرفه، با توجه به مدارک تحصیلی و سوابق کـار می توانند در یک یا چند زمینه خدمات مهندسی از قبیل طراحی، محاسبه و نظارت پروانه اشتغال بـه کـار مهندسـی را از وزارت مسکن و شهرسازی دریافت نمایند.

کمیته هماهنگی استان

کمیته ای است متشکل از نماینده توزیـع مربوطـه، نماینـده سـازمان مسـکن و شهرسـازی اسـتان و سازمان استـان که جهـت پیشبرد اهداف تفاهم نامه براساس شیوه نامـه اجرایـی تشـکیل مـی گـردد و مسـائل محلی و مشکلات حل نشده در کمیته کارشناسی حل اختلاف را بررسی و در صورت امکان طبق مقررات حـل، و در غیـر این صورت مسائل را طی نامه ای به کمیته توسعه تفاهم نامه اعلام می نماید.

شرح مسئولیت ها در امر نظارت برق

متولی توزیع

اعم از شرکت توزیع و یا برق منطقه ای مسئولیت دارند که به کلیـه عوامـل تحـت سرپرستی ابلاغ نمایند که متقاضیان برق باید بر مبنای رویه حاضر عمل نموده و نصـب انشـعاب ایشـان منـوط بـه ارائـه تأئیدیه ممهور به مهر از سوی مهندس ناظر دارای پروانه اشتغال به کار در پایه هـای یـک، دو و سـه کـه دوره و یـا دوره هـای آموزشی موضوع بند (4-13) (شیوه نامه اجرایی نظارت بر طراحی و اجرای استاندارد تاسیسات برق کلیه اماکن صادره از معاونت هماهنگی توزیع شرکت توانیر را گذرانده باشد) می باشد.

سازمان نظام مهندسی استان

وظیفه آموزش مهندسین ناظر و ارجاع کار به ایشان را طی ضـوابط مشـخص در شـیوه نامه به عهده دارد.

مهندس ناظر

مهندس برق دارای پروانه اشتغال به کار در پایه های یک، دو و سه که دوره و یا دوره های آموزشی موضـوع بنـد (4-13) شیوه نامه نظارت توانیر را گذرانده باشد و مسئولیت کنترل نحوه اجرای تأسیسات الکتریکی را از طریـق گردشـکار موجـود در این رویه برعهده دارد.

شرح عملیات

تهیه لیست نقشه های تأسیسات برقی ساختمان و محاسبات مورد نیاز جهت کنترل

نقشه های تاسیسات برقی در کلیه پروژه ها به شرح زیر هستند:

• جدول شرح علائم و مشخصات پروژه
• نقشه های مداربندی پریزها
• نقشه های مداربندی چراغها و کلیدهای مربوطه
• نقشه های مداربندی تلفن
• نقشه های سیستم آنتن مرکزی و آیفون تصویری
• نقشه های تابلوهای برق اصلی و فرعی
• نقشه های برقی تأسیسات موتورخانه
• نقشه های کابلکشی و سینی گذاری کابل (حسب نیاز)
• جزئیات اجرایی
• جزئیات اجرایی چاه ارت
• نقشه رایزر دیاگرام سیستم های نیرو رسانی
• نقشه رایزر دیاگرام سیستم های جریان ضعیف
• نقشه های سیستم اعلام حریقبا توجه به ضوابط (حسب نیاز)
• نقشه های نیرورسانی به موتورخانه آسانسور (حسب نیاز)
• نقشه و مشخصات سیستم برقگیر (حسب نیاز)

تذکر: مقیاس نقشه ها می‌بایست در اندازه مناسب بوده و از 1/100 کوچکتر نباشد.

رعایت حریم شبکه های برق

حریم شبکه های برق می بایست در زمان طراحی توسط مهندس طراح براساس بازدید از محل کنترل شـده و در زمان اجرا نیز توسط مهندس ناظر دقیقاً رعایت گردد.

رعایت حریم شبکه ها در حالت دائم (ساختمان تمام شده) و در حالت موقت (برآمدگی های زمـان اجـرا کـه ناشی از نصب داربست می باشد) بر اساس جدول 1ـ1 الزامی می باشد.

در موارد خاص، منطقه/امور برق می تواند با انجام تغییرات لازم امکان رعایت حریم موقت را تأمین و پـس از اتمام عملیات اجرایی پروژه در صورت لزوم تغییرات انجام شده را به حالت اول برگرداند.

تبصره:

حریم شبکه های فشار ضعیف، فشار متوسط و فشار قوی درمناطق شـهری و روسـتایی در حـال حاضـر بایـد مطـابق بـا جدول(1.1) رعایت گردد و در صورت تغییرات احتمالی توسط وزارت نیرو (شرکت توانیر) ضوابط جدید به صـورت الحاقیـه به این دستورالعمل ابلاغ می گردد.

نحوه برق رسانی به ساختمان ها و معیارهای واگذاری زمین پست

باستناد مفاد بند 2-1-64-4 آیین نامه تکمیلی تعرفه هـای بـرق در محـدوده شـهری، انشـعابات اسـتاندارد تکفاز، شامل انشعابات 25 و 32 آمپر و انشعابات سه فاز، شامل 15، 25 و 32 آمپر مـی باشـد و در روسـتاها واگـذاری انشعابات 15 آمپر تکفاز در صورت تطبیق با ضوابط ابلاغی بلامانع می باشد. واگذاری انشعابات دیماندی از قدرت 30 تا 250 کیلووات با ولتاژ ثانویه و از 250 کیلووات به بالا با ولتاژ اولیه می باشد.

بر اساس مفاد بند 67-4 آیین نامه تکمیلی تعرفه های برق، متقاضیان انشعابات فشار ضعیف که بـرق آنهـا از طریق پست زمینی تأمین می شود بایستی با توجه به قدرت مورد نیـاز در تهیـه زمـین پسـت فشار متوسـط مشـارکت نمایند.

در صورت ضـرورت فنـی، بـرای مجموعـه هـای متشـکل از واحـدهای خـانگی و تجـاری بـا میـزان قـدرت درخواستی (با احتساب ضریب همزمانی تصویب شـده) از 150 تـا 250 کیلـووات، واگـذاری زمـین پسـت بـه حسـب تشخیص واحدهای ذیربط شرکت توزیع الزامی خواهد بود.

برای مجموعه های ساختمانی که قدرت مورد نیـاز بـا احتسـاب ضـریب همزمـانی از 250 کیلـووات تـا 7 مگاوات باشد واگذاری زمین پست الزامی خواهد بود.

در صورتیکه مجموع قدرت درخواستی برای مجموعه های ساختمانی شامل مسکونی، تجاری و عمـومی 7 مگاوات و بالاتر باشد مشمول واگذاری زمین پست فوق توزیع خواهد بود.

چنانچه به تشخیص شرکت ضرورت داشته باشد که در مورد متقاضیان فشار متوسط از سـاختمان پسـت اختصاصی یا پست پاساژ که توسط متقاضی احداث می گردد به صورت عمـومی - اختصاصـی اسـتفاده شـود، در ایـن حالت متقاضی می باید ساختمان پست مزبور را طبق نقشه و مشخصات و با نظارت شرکت سـاخته و حـق اسـتفاده از زمین و ساختمان را به موجب قراردادی به شرکت واگذار نماید. در چنین حالتی شرکت سهم خود را در خصوص حـق استفاده از زمین و ساختمان پست به نسبت مساحت اشغال شده و به قیمت عادله روز پرداخـت خواهـد کـرد.

بـدیهی است متقاضی حق استقرار تأسیسات پست اختصاصی خود را در بخش فوق نخواهد داشت بلکـه می بایسـت نسـبت بـه تخصیص زمین و احداث پست اختصاصی اقدام نماید. در پستهای مشترکی که بدین ترتیب احـداث مـی گـردد تهیـه، نصب و تعمیر و نگهداری کلیه تاسیسات قسمت اختصاصی پست بعد از نقطه تحویل (به استثناء وسایل اندازه گیـری که با هزینه متقاضی، توسط شرکت تهیه و نصب می شود) بر عهده متقاضی می باشد و در قسمت عمومی پست تهیـه، نصب و تعمیر و نگهداری تاسیسات و ساختمان بر عهده شرکت خواهد بود.

انشعاب در دوره ساخت و ساز و قرارداد تأمین برق دائم

ضوابط واگذاری انشعاب موقت

بر اساس آئین نامه تکمیلی تعرفه های برق چنانچه محلی قـبلاً دارای انشـعاب بـرق باشـد، مالـک موظف است پیش از تخریب ساختمان به توزیع مربوطه اطلاع دهد تا انشعاب های اضافی موجود موقتاً جمـع آوری شده و یک انشعاب مناسب (تکفاز یا سه فاز با کاربری جدید) در اختیار وی قرار گیـرد. مهنـدس طـراح موظـف است در خصوص این که مسئولیت هرگونه حادثه ناشی از عدم رعایت موارد ایمنـی بـه عهـده مالـک اسـت ایشان را مطلع نماید.

نظر به اینکه ممکن است بدلیل مقاطع ضعیف شـبکه امکـان تـأمین بـرق در حـین سـاخت و سـاز ساختمان میسر نباشد ضروریست در اینگونه موارد مهندس طراح ضرورت مراجعه مالک به شرکت توزیع مربوطـه را جهت اتخاذ تدابیر لازم به وی اعلام نماید.

ضوابط تأمین برق دائم

در صورتی که تعداد واحدهای ساختمان به نحوی باشد که مصرف آن تـابع بنـدهای 4-2-3-1 تـا 4-2-3-4 (آئین نامه) بشود، مهندس طراح ضمن تهیه طرح برق و برآورد قدرت مورد نیازبه مالک ابـلاغ مـی نماید که با همراه داشتن نقشه ها به اداره برق مراجعه و میزان قدرت مورد نیاز را جهت اقـدام لازم بـه شـرکت اعلام نماید.

با توجه به تعداد و قدرت انشعابهای درخواستی متقاضی و نظر به نقشـه هـای تهیـه شـده توسـط مهندس طراح برق و نیز با تأیید ادارات برق، در همین مرحله قرارداد تأمین برق نیز منعقد می گردد. مسئولیت رعایت تعهدات مفاد قرارداد تأمین برق دائم به عهده طرفین قرارداد خواهد بود.

نحوه کابل کشی تغذیه اصلی ساختمان

در ساختمان های با یک وجه مشرف به معابر عمومی، برق رسانی از وجه موجود و با توجه به بنـد 4-2-5-3 انجام می شود.

در ساختمان هایی که از دو وجه یا بیشتر به معابر عمومی مشرف می باشند، انتخاب مسـیر بـرق رسـانی بـا پیشنهاد مهندس طراح تاسیسات برق و با تشخیص اداراه برق مربوطه خواهد بود.

در مجتمع ها و ساختمان های بزرگ که تعداد تابلوهای کنتور بیش از یک دستگاه بوده و بـین تابلوهـا نیـز کابل کشی ضرورت داشته باشد، نحوه لوله گذاری و مسیر تغذیه توسط مهندس طراح پیشنهاد و توسط شرکت توزیـع تائید و یا تعیین می گردد.

نحوه ساخت و نصب تابلوی کنتور

تابلوی کنتور را متقاضی بایستی با هماهنگی کامل مهندس ناظر و منطقـه/امـور بـرق و بـا رعایـت کامـل استانداردها و مصوبه های ابلاغی تهیه نماید.

استفاده از کلیدهای قطع نشت جریان الکتریکی برای هر مشترک به صورت مجزا الزامی بوده و اتصال یـک نول مشترک به همه یا تعدادی از کلیدهای قطع نشت جریان ممنوع می باشد. نصب تابلو می بایست بر اساس ضوابط ابلاغی انجام گردد.

برای ادامه مطلب به بخش دوم مطلب مراجعه نمایید.

تحریریه آب و خاک سازان،محمدلطفی،شیراز

برچسب ها :