تاریخچه و عملکرد و بهترین گیاهان دیوار سبز چیست؟

مطالبی از این محتوا:

بیوفیلیا یا طبیعت گرایی

مفهوم دیوار سبز

تاریخچه دیوار سبز

عملکرد دیوار سبز

کاربرد دیوار سبز در محیط های داخلی

مزایای دیوار سبز زندگی

با توجه به افزایش روز افزون حجم ساخت و ساز و گسترش شهرها همراه با افزایش جمعیت و مطرح بودن این صنعت به عنوان یکی از پر مصرف ترین صنایع دنیا که بخش قابل توجهی از مصرف انرژی را به خود اختصاص داده است، رویکردهای نوینی در معماری از جمله «معماری بیوفیلیک» مطرح گردیده که نه به عنوان یک سبک جدید، بلکه به عنوان یک روش در تفکر طراحی، به منظور هماهنگی با طبیعت و کاهش آسیب بر محیط و منابع انرژی در طبیعت است.

امروز ایجاد ارتباط بین زندگی های پر مشغله با طبیعت، ساده به نظر نمی رسد. اما ایجاد دیواره های سبز یا باغ های عمودی به خصوص در زندگی هایی که تکنولوژی و ابزارهای دیجیتالی آن را احاطه کرده اند، می تواند تاثیر گذار و مفید باشد. بنابراین آب و خاک سازان قصد دارد در این مقاله به بررسی مزایای استفاده از دیوارهای سبز در فضای داخلی و فاکتورهایی که بر طراحی دیوار سبزتأثیر می گذارد بپردازد.

با دیوار های سبز، بهار را به خانه خود بیاورید 

بیوفیلیا یا طبیعت گرایی

واژه بیوفیلیا یا طبیعت گرایی که از دو جزء بیو (Bio) به معنی موجود زنده و فیلیا (Philia) به معنی جذابیت و احساس مثبت مردم نسبت به عادت‌ها و فعالیت‌های طبیعی، تشکیل شده‌است، به نیاز فطری انسان برای برقراری ارتباط با طبیعت به همراه پایداری و استراتژی های جهانی طراحی برای خلق محیط هایی است که واقعا بتوانند کیفیت زندگی را افزایش دهند، اشاره دارد.

به طور کلی طراحی بیوفیلیک کوششی دقیق برای فهم و درک نیاز ذاتی بشر برای همبستگی و پیوند با دنیای طبیعی و تاثیر آن در طراحی و ساخت محیط های مناسب برای زندگی است. در همین راستا، ایده دیوارهای زندگی یا دیوار های سبز، تحت تاثیر مطالعات بیوفیلی برای تحقق نیاز انسان به ارتباط با طبیعت، شکل گرفت که به  تاثیرات فیزیولوژیکی و منافع اقتصادی حاصل از ارتباطات طبیعی در محیط زیست افراد می پردازد.

مفهوم دیوار سبز

دیوار سبز به دیواری گفته می شود که توسط سازۀ مستقل و یا بخشی از بنا، با پوشش گیاهی پوشانده شده باشد. این عنصر معماری که از محبوب ترین و زنده ترین المان های ارگانیکی فضاهای داخلی و خارجی ساختمان است، می تواند از یک متر مربع تا تمام سطح دیوار را با استفاده از گیاهان طبیعی پوشش داده تا محیط های خشک و ساده امروزی را به محیطی دلپذیر و آرامبخش تبدیل کند. بنابراین هدف اصلی دیوار سبز، تبدیل یک دیوار ساده بتنی به دیوار سبز و طبیعی بوده تا علاوه بر زیبایی محیط داخلی، یک ارتباط بصری سه بعدی و زنده؛ بین فضای داخل و خارج ساختمان ایجاد کند.

تاریخچه دیوار سبز

تلفیق معماری با طبیعت و گیاهان، یک ایده جدیدی نیست، بلکه از زمان های اولیه، منظره های طبیعی با بناهای شهری درهم آمیخته شده اند. مانند باغ های معلق افسانه های بابل، که شامل بام باغ های با شکوه و پلکانی بوده اند، نخستین نمونه شناخته شده از بام ها و دیوارهای سبز هستند که بین قرن 8 و 10 قبل از میلاد ساخته شدند.

اما ایده امروزی دیوار سبز، اولین بار در سال 1938 توسط استنلی هارت وایت (Stanley Hart White)، پروفسور معماری منظر در دانشگاه ایلینوی آمریکا (Landscape Architecture at the University of Illinois)، با  عنوان سیستم معماری «ساختمان گیاهی» معرفی شد. اما مبتکر و موسس اصلی این سازه که آن را صنعتی نمود، گیاه شناس فرانسوی؛ پاتریک بلنک (PATRICK BLANC) است.

  دیوار سبز سالن تئاتر ملی تایوان، PATRICK BLANC پاتریک بلنک، 2015

عملکرد دیوار سبز

در این دیوارها که به دیواره های زنده اکسیژن ساز  نیز نامیده می شوند، از اکسیژن تولید شده توسط گیاهان برای تهویه هوای ساختمان استفاده می شود که شامل ترکیبی از صفحات یا شبکه های عمودی مربع یا مستطیل شکل مدولار بوده و اغلب از فولاد ضد زنگ، پلاستیک با چگالی بالا، پلی استایرن، فلز، مواد ترکیبی و یا حتی بتن ساخته می شوند.

این دیوارها که با فاصله به دیوار و یا قاب سازه ای مستقل متصل می شوند، شامل تعداد زیادی گلدان یا کیسه های نرم حاوی خاک هستند که بر روی دیوار نصب می‌شوند تا امکان کشت عمودی گیاه را فراهم کرده و از گیاه نگهداری کنند. این گلدان ها می بایست حداقل یکبار در سال در مکان‌های خارجی و بطور تقریبی دو بار در سال در مکان‌های داخلی تعویض شود.

کاربرد دیوار سبز در محیط های داخلی

دیوار سبز یک گزینه عالی برای هر منزلی است که می‌خواهد از منافع گیاهان لذت ببرد. با استفاده از این دیواره های سبز رنگ، علاوه بر جداسازی فضاهای داخلیو خارجی، می توان یک عنصر طراحی منحصر به فردی را به ورودی، اتاق‌های خواب، راهروها، نشیمن و آشپزخانه منزل اضافه کرد. اما میزان نور و دسترسی به تهویه و سیستم آبیاری در انتخاب جای مناسب دیوار ها در معماری داخلی تاثیرگذار است.

مزایای دیوار سبز زندگی

دیواره های سبز علاوه بر زیبایی، دامنۀ وسیعی از فواید زیست محیطی، اقتصادی و سلامت را در بر می گیرند که نقش تعیین کننده ای را در بهبود کیفیت محیط زندگی ایفا می کنند.

در این بخش به 2 مزیت مهم دیوارهای سبز خواهیم پرداخت تا با بیان آن ها متوجه شوید که چرا باید حداقل یک دیوار سبز در منزل و حتی در محل کار خود داشته باشید.

•    محیط زیستی

1. پوشش گیاهی دیوارهای سبز، به طور طبیعی دی اکسید کربن موجود در هوا را به اکسیژن تبدیل می کنند ودر نتیجه این  پاکسازی، کیفیت تنفس را بالا می برند.
2. دیوارهای سبز یا زنده می توانند گازها و سموم تولید شده از لوازم منزل همچون، پارچه ها، فرش، پلاستیک ها و همچنین گازهای ناشی از لوله کشی تاسیسات بهداشتی و آشپزخانه و ...  را به طور قابل ملاحظه ای جذب و پاک کنند تا کیفیت هوا را بهبود بخشند.
3. گیاهان می توانند به تنظیم درجه حرارت کمک کند، و با کاهش مصرف انرژی به طور طبیعی در خنک سازی فضای داخلی شما کمک کرده و در هزینه های انرژی صرفه جویی کنند.
4. دیوارهای سبز مانع از حرکت و پراکندگی ذرات گرد و غبار در فضا می شوند.
5. دیوار سبز توانایی جذب سر و صدا و کاهش آلودگی صوتی در داخل ساختمان را دارا می‌باشد.
6. گیاهان به طور طبیعی صداهای با فرکانس بالا را مسدود کرده و در نتیجه به  کاهش نویز کمک می کنند.
7. سیستم آبیاری قطره‌ای دیوارهای سبز و چرخش آب درسیستم، منجر به ایجاد فضای سبز با حداقل مصرف در آب است.

•    سلامت  روانی و جسمانی

 دیوارهای زندگی نه تنها زیبایی را به هر فضای ساخته شده چه در داخل یا خارج، اضافه می کنند بلکه دارای مزایای سلامتی قابل توجهی هستند که  برای سلامت طولانی مدت جوامع بشری امری حیاتی است که عبارتند از:

1.  محیط هایی که الهام گرفته از طبیعت هستند به ما کمک می کنند که کمتر دچار استرس شویم و بتوانیم آن را کنترل کنیم و بهره وری، خلاقیت، رضایت شغلی، محیطی مناسب برای پیشرفت ذهنی و جسمی ،... و در نهایت آسودگی خاطر بیشتری را کسب کنیم.
2. مطالعات نشان داده است که گیاهان با تصفیه محیط اطراف ما و کاهش نویز، در کاهش ناراحتی، کاهش استرس، بهبود دید و افزایش بهره وری کمک می کنند.
3.  بازسازی محیط زندگی از طریق به کارگیری دیوارهای سبز، می تواند زیبایی منحصر به فردی را ایجاد کند که برای روح و روان ما آرامش بخش  بوده و نشاط و سرزندگی  زیادی به اعضای خانواده تزریق می کند.
4. رنگ ها می توانند بر احساسات ما تأثیر بگذارند بنابراین رنگ سبز شاخ و برگ گیاهان می تواند محیط آرام  و لذت بخشی را ایجاد می کند.

مواردی که باید در اجرای دیوار سبز داخلی مورد توجه قرار داد

1. انتخاب مجری مناسب اجرای طرح
2. انتخاب نوع و سیستم مناسب دیوار سبز
3. انتخاب دیوار مناسب به لحاظ موقعیت نور و رطوبت 
4. محاسبه بارگذاری ناشی از وزن دیوار سبز بر دیوار اصلی ساختمان 
5. طراحی مناسب پانل های مدولار دیوار سبز
6. مشخص کردن نحوه اتصال پانل های مدولار به دیوار
7. نوع بستر کاشت
8. نوع پوشش گیاهی
9. انتخاب سیستم آبیاری و نگهداری و مراقبت از پوشش گیاهی

ملاحظات ویژه برای ساخت دیوار:

1. قبل از ایجاد یک باغ عمودی یا دیوار سبز، در ابتدا می بایست به مقدار نور و آب مورد نیاز گیاهان توجه کرد. 
2. آبیاری در این دیوارها  نقش مهمی در حفظ سبزی گیاهان به عهده دارد به طوریکه اغلب شامل یک سیستم یکپارچه هیدروپانیکی مویرگی یا آبیاری قطره ای اتوماتیک می باشد. زیرا روش های کلاسیک آبیاری با بطری آب آشامیدنی یا شیلنگ برای این دیوارها کارآمد نیست.
3. نورپردازی دیوارهای سبز بسیار تخصصی است و نیازمند خدمات فنی یا مهندس روشنایی است.  زیرا گیاهان مقادیر خاصی از روشنایی را برای فتوسنتز، رشد و توسعه نیاز دارند. بنابراین دانستن دانش باغبانی در طراحی سیستم های دیوار سبز برای انتخاب گیاه، سطوح، نور مناسب و نگهداری درست از آن لازم است.
4. در محیط های کم نور به منظور جبران روشنایی مورد نیاز گیاهان، از پروژکتورهای مخصوص بر روی دیوار استفاده می شود تا گیاه فتوسنتز طبیعی خود را انجام داده و رشد کند.
5. اگر سیستم آبیاری خراب باشد، دیوار سبز قادر به دریافت آب نیست، و باعث می شود که سلامت دیوار سبز به خطر بیفتد. از این رو چک کردن سیستم آبیاری ضروری است تا اطمینان حاصل شود که این عمل به درستی انجام می شود و گیاهان برای دریافت مقدار مناسب آب مورد نیازشان مشکلی ندارند.
6. خاک مورد استفاده در این سیستم ها بایستی جذب آب بالایی داشته و رطوبت خود را به سختی از دست دهد تا میزان آب مصرفی را کاهش دهد. 
7. گیاهان نیاز به هوا دارند، بنابراین دیوار  باید در محلی اجرا شود که هوا بتواند آزادانه در اطراف گیاهان جریان یابد. 
8. این سیستم علاوه بر اینکه می بایست به آسانی قابل نصب و راه اندازی باشند بلکه باید در سال حداقل دوبار بازبینی و تعمیر شوند. اما به طور کلی این دیوارها می توانند تا 25 سال مورد استفاده قرار گیرند.

گیاهان مناسب برای دیوار سبز

انواعی از گیاهان بالا رونده با توجه به کاربرد، شرایط آب و هوایی و نوع آبیاری دیوار برای پوشش سازه های نگهدارنده پانل های شبکه ای مدولار استفاده می شوندکه می توانند از انواع مختلف گیاهان تشکیل شده باشند؛

1. فیلودندرون، سرخس، ساکولنت، فیکوس، پیله آ و کلاته  که بیشترین گونه گیاهان آپارتمانی هستند که با ذخیره آب در برگ‌ها، ساقه و ریشه، خود را با شرایط زیستی گرم و خشک تطبیق داده‌اند و به همین دلیل توانایی تحمل گرما و کم‌آبی‌های طولانی را دارند.
2. گیاهان خاصی از قبیل بامبو نخل، آزالیا، گل داودی، گیاه عنکبوتی و آلوئه ورا، نیلوفرهای صلیبی در میان گیاهان مختلف توانایی بالایی در حذف سموم محیطی دارند. بنابراین بهترین انتخاب برای تصفیه هوای خانه می باشند.
3. سخت است که بگوییم چه مدت گیاهان دیوار سبز عمر می کنند اما به طور کلی تا زمانی که ریشه هایشان از خاک بیرون نیاید، زنده خواهند بود. شواهد نشان داده که بیشتر گیاهان دراین سیستم بین پنج تا ده سال عمر مفید دارند.

منبع:

مقاله:  نگرش بیوفیلیک، رویکردی در ارتقا سطح کیفی محیط زندگی ساکنان مجتمع های مسکونی

https://www.verticalgreen.com
https://www.anygreen.be
https://www.vistagreen.com 
https://livewall.com
http://vertla.com
http://www.growinggreenguide.org
https://www.dwell.com
https://www.ambius.com
https://fa.wikipedia.org

مطالب مرتبطی که پیشنهاد میگردد:

پنل خزه ای (MOSS tile)

نمای پوشیده شده از گیاهان لوکس

تحریریه آب و خاک سازان،محمدلطفی،شرکت معماری در شیراز

برچسب ها :