طرح جامع نورپردازی شهری /روش تهیه آن

ترتیبی که آب و خاک سازان برای خواندن مطالب نورپردازی شهری قبل از مطالعه این محتوا به شما پیشنهاد می کند:

در نورپردازی شبانه مناظر شهری، این اصول را رعایت کنید!

راهنمای کامل نورپردازی میدان های شهری

نقد و بررسی طرح جامع نورپردازی شهری

طرح جامع نورپردازی طرحی کلی و همه جانبه است که کلیه ی ویژگی های مربوط به شهر را در بر می گیرد، اما آنچه که در تهیه ی این طرح اهمیت دارد در درجه ی اول این است که این طرح برای کجا تهیه خواهد شد؟ با توجه به اینکه عوامل، عناصر و آیتم های بسیار زیادی در سطوح مختلف شهر مطرح هستند، طرح جامع نورپردازی توجه ویژه ای به انسجام و جامعیت لازم بین عناصر و جایگاه آن ها در سلسله مراتب شهری دارد.
 بنابراین در این پژوهش تلاش می شود ابتدا سطوح تهیه ی طرح جامع نورپردازی شهری بررسی و سپس مقیاس هایی در شهر که با این طرح مربوط هستند، بیان شود. در نهایت راهکارهایی اجرایی به منظور تهیه ی این طرح در سطوح مختلف شهر ارائه خواهد شد.

طرح جامع نورپردازی شهری چیست؟

در حال حاضر برای حل مسائل و مشکلاتی که در خصوص نورپردازی در مناظر شبانه ی شهری مطرح می شوند، طرح جامع نورپردازی بسیار مورد توجه قرار گرفته شده است. این طرح که نقش بسیار مهمی را در نورپردازی هر شهر در شب دارد، یک طرح فرادست و سند جامع است که کلیه ی امور مربوط به نورپردازی را در سطح شهر کنترل و هدایت می کند. طرح جامع نورپردازی در هر شهر متناسب با آن شهر و مخصوص به آن شهر تدوین می شود، این بدان معنی است که این طرح در یک شهر بزرگ با شهر متوسط و یا با شهر کوچک متفاوت می باشد.
متأسفانه امروزه اتفاقی که در زمینه ی نورپردازی شهری می ‌افتد این است که عناصر و فضاهای شهری را به طور مجزا نورپردازی می‌ کنند، بدون این که به این امر توجه داشته باشند این عناصر و  فضاها جزئی از ساختار و سلسله مراتب شهر هستند، و جایگاهی در سطوح شهری دارند. بنابراین مسأله و مشکل اساسی شناخت دقیق شهر، بخش ها و لایه های مختلف شهر و تهیه ی طرح بر مبنای آن ها است.

تهیه ی طرح های جامع نورپردازی شهری چند سطح دارد؟

سطح معینی به منظور تهیه و تدوین طرح های جامع نورپردازی شهری مشخص نشده است، اما از بررسی میان طرح های جامع نورپردازی شهری مشاهده می شود که این طرح در سطح شهر یا بخشی از شهر تهیه می شود. نکته ی قابل ذکر در تهیه ی طرح جامع نورپردازی این است که این طرح چه در سطح شهر و چه در سطح بخشی از شهر تهیه شود، بایستی در آن شهر به صورت کلیت جامع در نظر گرفته شود.
در ادامه سطح شهر و بخشی از شهر برای تهیه ی طرح جامع نورپردازی شهری بررسی می شود:

سطح شهر

برای تهیه ی طرح جامع نورپردازی شهری در شهرهای بزرگ دو حالت وجود دارد، حالت اول به این صورت است که طرح جامع نورپردازی به صورت کلی برای شهر تهیه می شود. طرح جامع نورپردازی شهری یک طرح کلی و همه جانبه است، که کلیه ی موارد مربوط به نورپردازی ها، طرح های نورپردازی، نحوه ی اجرا و حتی نورآرایی ها و سایر موارد را در نظر می گیرد. این سطح برای شهرهای کوچک و یا برای شهرهایی که قابلیت تهیه ی طرح در سطح شهر وجود دارد، مناسب و کاربردی است. شهرهای کوچک این قابلیت را دارند که بتوان از طریق نورپردازی شهر را شاخص نمود به گونه ای که به صورت یک کلیت متمایز درک شود.
شایان ذکر است طرح جامع نورپردازی که برای کلیت شهر تدوین می شود، شامل پیشنهاداتی برای تدوین طرح های تفصیلی و خردتر در سایر بخش ها می شود که متناسب با طرح کلی شهر بایستی تهیه شوند.

سطح بخشی از شهر

حالت دوم مربوط به سطح بخشی از شهر است. در شهرهای بزرگ که امکان تدوین طرح جامع نورپردازی برای شهر وجود ندارد و یا به سختی ممکن است، شهر به بخش ها، قسمت ها و لایه های مختلف تقسیم می شود؛ مثل بخش مرکزی شهر، بخش تاریخی شهر، بخش گردشگری شهر، بخش تجاری شهر و یا بخش شاخص و حائز اهمیت شهر، سپس بر حسب اولویتی که این بخش ها دارند، طرح نورپردازی مربوط به آن بخش تهیه می شود.

در یک مطلب دیگری هم، افزایش کیفیت فضاهای شهری را با استفاده از نورپردازی بیان کرده ایم:

نورپردازی، کیفیت فضاهای شهری و راهکارهای اجرایی

مقیاس طرح جامع نورپردازی شهری

همان طور که بیان شد هدایت و کنترل چند سطحی مناظر شبانه ی شهرها از طریق نورپردازی امری ضروری به شمار می آید. بایستی در نظر داشت که کلیت شهر از اجزای آن تشکیل شده است، همچنین عناصر و اجزاء شهری هستند که کلیت یک شهر را ایجاد می کنند. بر این اساس طرح های جامع نورپردازی بایستی متناسب با چارچوب کلی شهر تهیه شوند و همچنین اجزا و عناصر شهری را در نظر بگیرند، بدین ترتیب لازم است این دو بخش از یکدیگر به صورت مجزا دیده نشوند. در ادامه مقیاس های کلان، میانی و خرد بیان و بررسی می شود:

مقیاس کلان

مقصود از مقیاس کلان برای طرح های جامع نورپردازی، داشتن نگرش کلی و فراگیر نسبت به سطح شهری که طرح برای آن تهیه می شود، است. در این مقیاس راهنمای کلی نورپردازی شهری، اهداف، راهبردها و سیاست های کلان نورپردازی، ساختار شهر، پهنه بندی نورپردازی شهری، کلیت شهر و موارد مربوط به سطح کلان شهری مطرح می شود. این مقیاس جهت دهی کلی در مقیاس های خردتر را مشخص می کند.
نورپردازی در مقیاس کلان شامل نورپردازی ساختار کلی و اصلی سازمان عرصه های همگانی شهر و استخوان بندی شهری می باشد که نقش بسیار مؤثری در ایجاد، تعیین و تشخیص تصویر ذهنی شهروندان در ساعات شب دارد و باعث خوانایی و هویت بخشی بهمناظر شهر در شب برای شهروندان می شود، که در حالت کلی می توان گفت نورپردازی در سطح کلان با تأکید بر مناظر استراتژیک شهری، باعث ارتقا کیفیت مناظر شبانه ی شهر می شود و چشم انداز زیبا و منحصر به فرد شهری ایجاد می نماید.

مقیاس میانی

مقیاس میانی به طرح هایی اشاره دارد که بر مبنای طرح هایی با مقیاس کلان انجام می شوند که مقصود طرح های جامع نورپردازیبرای بخشی از شهر و یا طرح های تفضیلی نورپردازی است. در این مقیاس برای بخش ها و مناطق شهری (بخش تاریخی، مذهبی، گردشگری، تفریحی، ورودی شهر و ...) طرح های نورپردازی ارائه می شود. در مقیاس میانی ضوابط، اصول و مقررات نورپردازی در بخش های مورد نظر بیان می شود و همچنین این مقیاس نشان دهنده ی این است که در سطح خرد بایستی به چه مواردی توجه شود.

مقیاس خرد

این مقیاس شامل کلیه ی موارد جزئی مطرح در طرح جامع نورپردازی می شود که جزئی از شهر به شمار می آید. در این مقیاس طرح های نورپردازی برای فضاها و مکان های مورد نظر تهیه و تدوین می شود و حتی در این مقیاس جزئیات اجرایی مثل طرح های موضعی تدوین می شود. شایان ذکر است در طرح های جامع نورپردازی شهری هر چه به سطوح با مقیاس خردتر توجه شود، آن طرح از قابلیت اجرایی بالاتری برخوردار خواهد بود.
همواره عناصری در مقیاس خرد وجود دارند که در طرح جامع نورپردازی لازم است مورد توجه قرار گیرند، همانند تجهیزات نورپردازی، المان شهری، مبلمان شهری، بناهای شاخص و منحصر به فرد، عناصر تاریخی، عناصر نمادین شهری و یا بخش کوچکی از شهر که تأثیر به سزایی در شهر می گذارند. در این مقیاس عناصر جزئی شهری مطرح هستند که با وجود خرد بودن تأثیر زیادی در شهر دارند.
عناصری که در مقیاس خرد شهری مطرح می شوند عناصری هستند که دارای اهمیت بسیار زیادی می باشند، این عناصر به دلیل ویژگی  های خاصی که از لحاظ ماهیتی و عملکردی دارند، در طرح جامع نورپردازی شهری مطرح می شوند.

نتیجه گیری:

شهر از بخش ها، لایه ها و سطوح مختلفی تشکیل شده است، نورپردازی های شهری نیز بایستی متناسب با سطوح و لایه های شهری انجام گیرد. طرح جامع نورپردازی سطوح مختلف شهر را در نظر می گیرد، چرا که هدایت و کنترل چند سطحی نورپردازی های شهری به دلیلی تأثیری که بر مناظر شبانه ی شهرها دارد، ضروری است. این طرح کلیه ی نورپردازی های شهری در سطوح مختلف شهر را سازمان دهی می کند، اجزا و عناصر شهری را از یکدیگر به صورت مجزا نمی بیند بلکه در یک مجموعه ی بزرگتر (شهر) می بیند و در قالب آن با یکدیگر مرتبط می نماید.
طرح جامع نورپردازی مطلوب تأثیر بسزایی در تقویت و ارتقاء شخصیت، هویت شهر دارد. نورپردازی شهری در سطوح کلان، میانی و خرد چنانچه در مسیر صحیح هدایت شود نه تنها باعث ایجاد مناظر شهری مطلوب می شود بلکه تا حد زیادی می تواند در ارتقا زیبایی شهری و جذب گردشگر به شهر نقش داشته باشد.
در پایان راهکارهای اجرایی در سطوح مختلف طرح های جامع نورپردازی ارائه می شود:

راهکارهای اجرایی در سطوح مختلف طرح های جامع نورپردازی شهری

مقیاس کلان:

• تهیه ی پلان نورپردازی شهری
• تعیین محدوده های ویژه و پهنه بندی شهر برای نورپردازی متناسب با ویژگی های پهنه
• تهیه ی دستورالعملهای اجرایی طرح های جامع نورپردازی در سطح کلان
• تهیه ی سیاست های اجرایی متناسب با اهداف و راهبردها در سطح کلان
•  ارائه ی راهبردهای ساختاری و برنامه های عملیاتی انعطاف پذیر
•  تقویت پتانسیل های شهر و تأکید بر ویژگی های منحصر به فرد شهر در سطح کلان
•  شاخص سازی ساختار فضایی شهری

مقیاس میانی:

• تهیه ی طرح های نورپردازی برای بخش ها و لایه های مختلف شهر
• تدوین ضوابط، اصول و مقررات نورپردازی در سطح بخشی از شهر
• تأکید بر نورپردازی فضاهای شهری ویژه و تأثیرگذار بر مناظر شبانه شهر

مقیاس خرد:

• تهیه ی جزئیات اجرایی متناسب با اهداف، راهبردها و سیاست های طرح جامع نورپردازی شهری
• تهیه ی طرح ها برای مکان های مختلف شهری
• تهیه ی نقشه های اجرایی با جزئیات دقیق
• تأکید بر نورپردازی فضاها و بناهای شاخص شهری
• برجسته سازی المان های شاخص و قابل توجه شهری
• تأکید نورپردازی بناها و اشیا تاریخی
• نورپردازی نمای ساختمان ها با کاربری های مختلف (مسکونی، اداری، تجاری، مذهبی و ...)
• جانمایی و جهت دهی صحیح منابع نوری و نورپردازی ها
• تنظیم زاویه ی منابع نورپردازی

اگر این محتوا را دوست داشتید با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

برچسب ها :