کاربرد آجردر طراحی شهری و طراحی داخلی/مزایاومعایب استفاده از آجر

آجر، آیینه تمام نمای معماری ایران

استفاده از آجر در ساختمان و تزئینات معماری علاوه بر زیبایی، حس و حال ایرانی به بنا می دهد و یادآور معماری سنتی ایران زمین است و به نوعی شخصیت ایرانی را برای هر ساختمانی می آفریند. معماران دوره ی معاصر، قادر به ابداع و عرضه طرح های بدیعی خواهند بود مشروط بر این که از فنون اجرایی و قابلیت های آجر آگاه باشند و با استفاده از امکانات جدید و الگو گرفتن از نمونه های شاخص، سبکی نو و جدید را پدید آورند.

هم اکنون شاهد کاربرد انواع آجر در نمای ساختمان، فضای داخلی و فضاسازی شهری هستیم چرا که عنصری سازنده، هم در تزئین و هم در سازه بناست و جزء مصالح بومی است که قدمتی طولانی دارد.

بهره گیری از آجر در پروژه ها، این امکان را فراهم می آورد که با استفاده از تنها یک مصالح و کاستن میزان هزینه ها، بافت ها و طرح های متفاوتی را خلق کرد. علاوه بر آن، آجر حس گرمی در مقابل فضای سرد صنعتی به همراه دارد.

در سال های اخیر با رواج مصالح جدید از جمله: شیشه، انواع سنگ ها، چوب، ورق های کامپوزیت و ... استفاده از آجر کم رنگ شد. ظهور معماری مدرن، رنگ و چهره شهرها و خانه ها را دگرگون کرد و مصالح جدید در عرصه ساختمان بدون هماهنگی و مطابقت با معماری و اقلیم این کشور، پا به عرصه ظهور گذاشتند.

نمونه بارز آن، انواع شیشه هایی است که به طور گسترده در نماهای ساختمانی مورد استفاده قرار گرفت و هیچ مطابقتی با سرزمین لرزه خیز ایران نداشت اما اخیرا توسط معماران خلاقی هم چون، مهندس مشهدی میرزا، مهندس محمدرضا نیکبخت و ... آجر در مسیر معماری معاصر و نمایان شدن در نماهای ساختمانی و فضاهای داخلی، قدم گذاشت.

محاسن و معایب استفاده از آجر

آجر، سنگی است مصنوعی که از پختن خاک رس با ابعاد دلخواه تولید می شود و از آن می توان در ساخت همه ی اجزای ساختمان از جمله: دیوار، سقف، کف و ... استفاده کرد. استحکام، سختی، رنگ، تنوع اندازه، تولید آسان، در دسترس بودن مواد اولیه، قابلیت تراش، رنگ پذیری با لعاب و رنگ های معدنی، عایق در برابر گرما و سرما، چیدمان راحت و هم خوانی با سایر مصالح شامل سنگ، چوب، کاشی، شیشه و ... از مزایای آجر است.

همین طور وزن نسبتا زیاد، شوره زدن آجر در انواعی از آن، جذب آلودگی هوا پس از مدتی که موجب تیره و کثیف شدن آن می شود، از معایب آجر محسوب می شود.

بافت آجر در طراحی نمای یک ساختمان مسکونی

کاربرد آجر در دکوراسیون داخلی ویلای آریزونا

تزئینات با آجر

گرایش به معماری غرب، سبب زوال و نابودی هنرهای اصیل معماری در خصوص استفاده از آجر شد مانند آجرتراشی، گره سازی، خوون چینی، گل اندازی و ...

نقش گره با روش آجر‌‌تراشی، مسجد جامع هرات، دوره تیموری. در این اثر به خوبی از قابلیت آجر استفاده شده است؛ حجم‌های برجسته برای ایجاد نور وسایه، تضاد میان رنگ گرم آجر و سطوح تند هندسی با نیم دایر‌‌‌ه‌های فیروز‌ه ای به گیرایی آن افزوده است.

در این روش ها، به منظور تزئئین در نما، با پس و پیش قرار دادن آجرها در کنار یکدیگر، انواع طرح های هندسی منظم و متقارن ایجاد می شود. همین طور در بعضی موارد، در موقع رگ چین کردن، طوری آجرها را می چینند که از ترکیب آن ها گل های مختلف هفت رگی، پنج رگی و ... به دست آید و یا با کمک قطعه های مختلف، آجرهای بریده و تیشه داری شده، نقش های هندسی و گره های زیبایی را به وجود می آورد.

هنر چیدن آجر و به کارگیری هنر و خلاقیت در تزئینات آجری، ما را به این باور رسانده که آجر به عنوان یک عنصر ساختمانی، توانسته کاربرد گسترده ای را به نمایش بگذارد و در گونه های مختلف تزئینی، حالت ارگانیک خود را در ارتباط با شکل بنا حفظ نماید. البته پرواضح است که معماران ایرانی با قدرت تجسم و خلاقیت خود، روح عشق و وحدت به آن بخشیده اند. تزئینات در آجر بسیار وسیع و گسترده است و در مطالب آتی به طور کامل به آن خواهیم پرداخت.

ترکیب آجر‌‌تراش با کاشی به روش منبت و معرق، نمای یک خانه، جنب مسجد لرزاده در تهران

یک نمونه مرغ تجریدی اجرا شده با آجر از آثار استاد اخویان.عکس از مهدی اخویان

نمونه هایی زیبا از کاربرد آجر در طراحی داخلی و خارجی ساختمان

خانه آجر بافت در تهران

این نما توسط مهندس علیرضا مشهدی میرزا به صورت سه بعدی جهت ایجاد سایه های متنوع روی نما و کنترل نور، طراحی شده است. ساختمان دارای 6 متر عرض و حدود 15 متر ارتفاع است.

نکته ی جالب این نما اینجاست که نقشه و جزئیات زیادی نداشته و با کمک روشی ابداعی به نام، روش 23 نمای ساختمان برپا شده است. 23ردیف آجر، 23 اندازه برش خورده، 23 کارتن آجر، 23 ستون میلگرد که استراکچر نماست و آجرها به ترتیب شماره گذاری، در داخل آن قرار می گیرند، دلیل نام گذاری این روش است.

در این پروژه، معمار توانسته بدون نظارت مستمر، هزینه سنگین و نیروی متخصص در مدت زمانی کوتاه، چنین نمای ارگانیک و پیچیده ای را طراحی و اجرا کند. پوسته ی سه بعدی آجر به شکل شبکه شطرنجی و فضای پروخالی تعریف شده به طوری که در روز نیازی به استفاده از پرده نیست و بیننده از داخل، بیرون را نظاره می کند بدون این که دیده شود.

خانه چهل گره در تهران

این ساختمان، مسکونی و در یکی از مناطق متوسط تهران با دارا بودن 5 طبقه و 10 واحد مسکونی، توسط مهندس مشهدی میرزا و مهندس حبیبه مجدآبادی طراحی و اجرا شده است.

این ساختمان در عین داشتن طراحی پیچیده در نما، با هزینه کم و نیروی کار ساده و روش اجرایی خاص، بافت آجری زیبایی را خلق کرده است.

ساختمان مسکونی سایه پود در تهران

یک ساختمان 10 واحدی 5 طبقه، طراحی شده توسط دفتر معماری تچرا (معماران: (فائزه هاشمیان، ایمان درخشان)

با توجه به محل قرار گیری پروژه در محله متوسط و خواسته کارفرما، آجر به عنوان متریالی ارزان قیمت در طراحی نما به کار گرفته شده است و از یک ویژگی خلاقانه تاشوی دوبعدی، متشکل از پیکسل های کوچک آجری جهت ایجاد سایه و بازی نور و سایه استفاده شده است.

پنجره ها در نقاط مختلف دارای قاب هایی بی نظیر است که موجب تنوع دید مخاطبین شده است.

خانه ی آریزونا، طراحی شده توسط گروه معماری ای آی آر (AIR)

این گروه با استفاده از الگوهای آجری که در دیوارهایش به کار برده است، توانسته چشم اندازی زیبا و دلپذیر را در فضاهای داخلی و خارجی ویلا ایجاد کند.

ساختمان مسکونی حقیقی در تهران

معمار : دفتر معماری بوژگان + دفتر معماری Aad

در پایان باید گفت:

برای ساختن و طراحی خلاقانه نما و حتی فضای داخلی، نوع چیدمان و بافت آجر بسیار حائز اهمیت است. این که چگونه و با چه ظرافتی و چیدمانی بتوان آجرها را درکنار یکدیگر قرارداد، به هنر دست و ابتکار معمار بستگی دارد. چرا که این ماده همان ماده یا آجری است که طی قرون گذشته، بناهای شاخص فراوانی را آفریده است.

تحریریه آب و خاک سازان،محمدلطفی،شیراز

برچسب ها :