نورپردازی دیوارهای بزرگراه های شهری /راهکارهای اجرایی

پیشنهاد می شود قبل از مطالعه این محتوا، این مطلب را بخوانید:

نورپردازی، کیفیت فضاهای شهری و راهکارهای اجرایی

در حال حاضر بزرگراه های شهری از مهم ترین مسیرهای تردد به خصوص در کلان شهرها و شهرهای بزرگ محسوب می شوند، که نقش جا به جایی این مسیرها بسیار پر رنگ است. روزانه طیف وسیعی از اقشار مختلف برای رسیدن به مقصد خود از بزرگراه های شهری استفاده می کنند. بزرگراه ها در حاشیه ی خود از بدنه ها و جداره های گوناگونی تشکیل شده اند، که در طول روز به سهولت قابل مشاهده هستند و به نوعی علاوه بر ایجاد فضاهای جذاب مرز بزرگراه ها را مشخص نموده اند.

در این میان آنچه که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است این است که این مسیرها در ساعات شب به خوبی نورپردازی شوند و از پتانسیل های آن ها در راستای ایجاد فضاهای شهری جذاب در ساعات شب بهره گرفت. یکی از مهم ترین بخش های بزرگراه ها جداره های آن ها است. بنابراین مسأله ی اساسی این است به منظور نورپردازی مطلوب جداره های بزرگراه ها به چه مواردی بایستی توجه نمود؟ در بخش پایانی راهکارهای اجرایی، عملی و کاربردی در راستای نورپردازی مطلوب جداره ها و حاشیه های بزرگراه ها ارائه می شود.

انواع جداره های بزرگراه های شهری

جداره های بزرگراه های شهری، به عنوان لبه ی بافت های شهری، نقش مؤثری در آرایش شبکه ی راه ها و تفکیک فضاهای شهری از یکدیگر دارد. در بخش های مختلف بزرگراه های شهری، شاهد جداره های گوناگون و متنوع هستیم. انواع جداره های بزرگراه ها بسته به ماهیت، عملکرد و نوع بزرگراه ها به شرح زیر است:

• ساختمان ها (فضاهای تجاری، مسکونی و ...)
• فضاهای سبز(پارک ها، پوشش گیاهی، مسیرهای درختکاری شده و ...)
• مسیرهای اختصاصی دوچرخه سواران و عابران پیاده
• نقاشی های دیواری
• کاشی کاری های تزئینی
• دیواره های سنگی، صخره به صورت تلفیقی با عناصر طبیعی از جمله گیاهان زینتی
• دیواره ها با پوشش گیاهی و گیاهان
• رفیوژ میانی
• فضاهای رها شده

اهمیت نورپردازی جداره های بزرگراه های شهری

یکی از مهم ترین فضاهای شهری در شهرها بزرگراه ها هستند. بزرگراه های شهری از شریانی های درجه یک هستند که در راستای بهبود دسترسی های شهری و در جهت آسان سازی رفت و آمد شهروندان احداث شده اند، نقش اساسی در کاهش بار ترافیکی شهرها به عهده دارند. بزرگراه های شهری که محورهای شاخص شهری هستند، استخوان بندی و ساختار هر شهری را تشکیل می دهند. این مسیرها که نقش بالایی در تردد و جابه جایی های شهری دارند، عمدتاً از مناطق مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی عبور می کنند.

هر فرد در هنگام حضور در فضاهای شهری، امکان دریافت برخی از اطلاعات موجود در آن فضا را دارد، در بزرگراه های شهری با توجه به ماهیت این مسیرها که در اکثر مواقع سرعت وسایل نقلیه بسیار بالا است، زمان کوتاهی جهت دریافت اطلاعات محیطی وجود دارد، بر این اساس امکان دریافت اطلاعات با جزئیات دقیق تر فراهم نیست. به بیان دقیق تر آنچه که از اهمیت بالایی برخوردار است، تأمین ایمنی این محورها در ساعات شب است.

همچنین به منظور جدا نمودن فضای بزرگراه ها از محدوده های اطراف و زیباسازی هر چه بیشتر این فضاها در راستای افزایش خوانایی و ادراک این مسیرها توصیه می شود که به مقوله ی نورپردازی جداره های بزرگراه های شهری به طور جدی پرداخته شود.

نورپردازی جداره و یا حاشیه ی بزرگراه ها از موضوعات بسیار مهم نورپردازی است که تأثیر بسزایی نیز در ارتقا کیفیت محیطی دارد. آنچه که در نورپردازی حاشیه ی این مسیرها از اهمیت بالایی برخوردار است، وضوح، خوانایی و قابل درک بودن مسیر بزرگراه ها است. همواره بایستی نورپردازی ها با در نظر گرفتن ویژگی ها و  شرایط معماری بزرگراه و موقعیت مکانی شهری که در آن واقع شده است باشد. کلیه ی نورپردازی هایی که صورت می گیرد، باید به گونه ای باشد که درک موقعیت برای رانندگان را مشکل ساز نکند. بنابراین رویت مناسب مسیر و تأمین ایمنی در اولویت قرار دارد. نورپردازی جداره و حاشیه ی بزرگراه بایستی به گونه ای باشد که به روشنایی بزرگراه ها لطمه وارد نکند و بر کیفیت بصری علائم و تابلوها تأثیر نگذارد.

در حالت کلی می توان گفت در طراحی نورپردازی جداره ی بزرگراه ها بایستی سرعت حرکت با اتومبیل در نظر گرفته شود. سرعت بالای اتومبیل سبب می شود که جزئیات کمتری از محیط درک و قسمت قابل کنترل در زاویه ی دید محدودتر شود، به بیان دیگر زاویه ی دید بسته تر گردد. بر این اساس بایستی از طریق نورپردازی بر عناصر شاخص جداره ی مسیر تأکید شود که جهت یابی ها آسان تر شوند و خوانایی در طول مسیر افزایش یابد.  

راهکارهای اجرایی وعملکردی نورپردازی جداره های بزرگراه های شهری

در بخش پایانی پیشنهادات به صورت راهکارهای اجرایی، عملی و کاربردی به منظور ارتقاء کیفیت نورپردازی جداره های بزرگراه های شهری ارائه می شود:

1. جلوگیری از نورپردازی هایی  که منجر به حواس پرتی رانندگان می شود.
2. جلوگیری از ایجاد آلودگی های نوری
3. جلوگیری از ایجاد خیرگی و حواس پرتی رانندگان
4. ارتقاء کیفیت بصری بزرگراه های شهری در راستای افزایش کیفیت مناظر شبانه ی شهری
5. جلوگیری از تجاوز نوری به محدوده های اطراف در نورپردازی جداره ها
6. تأکید بر نورپردازی گیاهان، پوشش گیاهی و درختان در راستای زیباسازی هر چه بیشتر جداره ی بزرگراه ها
7. عدم استفاده از نورهای رنگی متنوع، متحرک و خیره کننده
8. جلوگیری از درخشندگی کور کننده در طراحی، نصب و جهت دهی منابع نوری
9. صرفه جویی در مصرف انرژی (مصرف بهینه ی انرژی)
10. خاموش شدن جداره های غیر ضروری بزرگراه ها در ساعات پایانی شب و زمان های کم تردد
11. بهره گیری از طرح های نوری مناسب که با سرعت مشخص عابران سواره در زمان کوتاه به راحتی قابل رؤیت باشند.
12. نورپردازی پوشش گیاهی و گیاهان متناسب با ویژگی های آن ها از جمله بافت، رنگ و فرم
13. بهره گیری از منابع نوری کم مصرف
14. بهره گیری از تکنولوژی ها و فناوری های نوین در نورپردازی ها
15. تأکید بر مکان یابی مناسب منابع و تجهیزات نورپردازی به گونه ای که آسیبی به پوشش گیاهی و محیط اطراف وارد ننماید.
16. سکانس بندی بخش های مختلف بزرگراه در راستای خوانایی بیشتر این مسیرها از طریق نورپردازی
17. تأکید بر نورپردازی عناصر بارز جداره ی بزرگراه متناسب با زمینه و مسیر حرکت

مطالب مرتبط:

نورپردازی همه اجزاء و عناصر شهری با تاکید بر راهکارهای اجرایی

منابع:

1. پاکزاد، جهانشاه، سوری، الهام،1391، "راهنمای نورپردازی مکان های شهری"، انتشارات آرمانشهر، چاپ اول.
2. پاکزاد، جهانشاه، 1384، "راهنمای طراحی فضاهای شهری ایران"، شرکت طرح و نشر پیام سیما، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، تهران.
3. شرکت طراحان نورپردازان ایده، "نورپردازی حاشیه بزرگراه ها"، دانش زیباسازی شهری 6، سازمان زیباسازی شهری.
4. علوی طبری، هدی، 1389، "نورپردازی در معماری منظر"، انتشارات شهیدی، چاپ اول، تهران.
5. حصاری، زهره، حنیفی، محمد فرید، 1387،"بررسی روشنایی معابر شهری"، نخستین همایش و نمایشگاه بین المللی نورپردازی شهری، سازمان زیباسازی شهر تهران، 28-25 دی ماه.

تحریریه آب و خاک سازان،محمدلطفی،شیراز

برچسب ها :