شهر هوشمند با شهروند هوشمند بدست می آید

چالش های فرهنگی شهر هوشمند

عبارت شهر هوشمند مفهومی جدید نیست. درواقع رویکردی است خلاقانه و سیستماتیک، که با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت بهتر کردن عملکرد مدیریت شهری گام برمی دارد. شهر هوشمند از بعد انسانی به شهر آموزش محور، شهر دانش محور، شهر خلاقیت محور و شهر شهروند محور نیز معروف است.

با توسعه شهر ها و لزوم توجه به شهر هوشمند به عنوان شهری که با کمک فناوری ها و تکنولوژی ها بسیاری از مشکلات و مسائل شهری را حل می کند توجه به دو جنبه مهم شهر هوشمند نیز ضروری است که اولی تکنولوژی هاست و دومی فرهنگ استفاده از تکنولوژی های شهر هوشمند و  داشتن مردم هوشمنداست. بنابراین در درجه اول لازمه رسیدن به یک شهر هوشمندترویج استفاده از شهر هوشمند و تربیت مردم هوشمند است. 

شهرهای کشور به صورت پراکنده اقداماتی در زمینه هوشمندسازی انجام داده اند و گام به گام به سمت هوشمند شدن پیش می روند. با این حال با توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی باید همزمان با توسعه این فناوری ها حوزه فرهنگ استفاده از این فناوری ها را نیز گسترش دهیم برای مثال شبکه های اجتماعی به عنوان پل ارتباطی میان مردم و مدیران مورد استفاده قرار می گیرند که استفاده مفید و کاربردی از شبکه های اجتماعی باید به مردم آموزش داده شده و فرهنگ سازی شود. 

این درحالی است که در پذیرش فناوری از ابتدا با نوعی مقاومت از سوی مردم مواجه هستیم و پس از آن شاهد استفاده افراطی از ابزارهای تکنولوژی خواهیم بود. 
 لذا استفاده موثر از شبکه های اجتماعی موجب تسهیل بسیاری از امور شهری و تغییر سبک زندگی شهروندان می شود و می باید در جهت فرهنگ سازی استفاده از آن ها اقدامات سریع و بهینه انجام شود. 

در آینده ای نه چندان دور، شهرها با هوشمند شدن تولید کننده سهم عمده ای از ثروت ملی و قدرت بزرگ اقتصادی خواهند بود، بنابراین لازم است  به دنبال شناسایی مشکلات، چالش ها، فرصت ها و همچنین برنامه ریزی برای فراهم کردن بستر فرهنگی و پذیرش فناوری های شهر هوشمند باشیم.

  دکتر نظری دبیر شورای عالی تجاری سازی و توسعه صادرات فناوریهای نوین مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری در این باره می گوید: در گام های مختلف هوشمندسازی، توسعه فناوری با هر چیزی شروع شد با توسعه تکنولوژی شروع نمی شود بلکه با توسعه فرهنگی، باورپذیری و پذیرش فناوری شروع می شود.

اگر ماشین های الکتریکی وارد شوند ولی فرهنگ رانندگی آموزش داده نشود، در خیابان ها به جای رانندگی ماشین رانی صورت می گیرد. اگر تلفن همراه بیاید فرهنگ استفاده از آن آموزش داده نشود 93 درصد متن هایی که جابه جا می شوند هجویات خواهند بود.

تکنولوژی دو صفت دارد، تسهیل و تسریع و بستگی به این دارد که آنرا در کار خوب و مفید استفاده کنیم یا خیر. 

دنیا یک چیز را پذیرفته و آن اینکه توسعه با فرهنگ شروع می شود و فرهنگ سازی زمان می برد بنابراین اگر در جامعه ای رشد اقتصادی باشد ولی رشد فرهنگی نباشد جامعه دچار فروپاشی می شود. داستان توسعه یافتگی یعنی داشتن توازن بین سخت افزارها (تکنولوژی) انسان ها، زیرساخت ها و دانش ها.

وقتی صحبت از این می شود که کشوری باید دنبال توسعه متوازن باشد یعنی توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی. اگر فقط یک بعدی آی تی گسترش داده شود نتیجه این می شود که ترافیک پیچیده تر می شود. 

تصور بر این است که اگر ما سامانه هوشمند کنترل حمل و نقل داشته باشیم ترافیک بهبود پیدا می کند ولی من به شما می گویم اگر شما شعور رانندگی را تکان ندهید قوی ترین نرم افزارهای کنترل ترافیک را پشت این چراغ ها بگذارید ترافیک خواهد بود. حالا تکنولوژی را بردارید و شعور انسانی را جایگزین کنید ترافیک سهل تر می شود.
بنابراین  در  یکپارچه سازی سرمایه گذاری های انجام شده در جهت اجرای طرح های شهر هوشمند  ایجاد زیرساخت های فرهنگی کشور از جمله اولویت های اجرای این طرح هاست. 

هوشمند سازی تمامی ابعاد خدماتی و اجتماعی شهر آثار مطلوبی را در شهرهای دنیا  بر جای گذاشته است.  اما اگر همین هوشمندسازی خدمات بدون هماهنگی و نظرسنجی از شهروندان انجام شده و در محیطی انجام شود که هیچ ارتباطی با رفع نیازهای شهروندان نداشته باشد یک ناهنجاری به وجود می آید و سود و بازدهی کافی نخواهد داشت. همچنین به شهروندان این حس را منتقل می کند که در نظام خدمات شهری نادیده گرفته شده است. یکی از مولفه ها این است که در پیاده سازی تکنولوژی ها رفتار مصرفی شهروندان را بررسی کنیم بنابراین اولین چیزی که ما باید به آن فکر کنیم این است که شهروند چگونه تصمیم می‌گیرد. 

 پس در شهر هوشمندتکنولوژی در درجه دوم اهمیت است. آن چیزی که در درجه اول اهمیت قرار دارد شهروند است. زیرا در غیر این صورت پروژه های شهر هوشمند موفقیت آمیز نخواهند بود.

در واقع تفاوت عمده‌ای که میان کشورهای توسعه‌یافته و کشورهای کمتر توسعه‌یافته وجود دارد همین مساله است. معمولا کشورهای در حال توسعه کاربری صوری تکنولوژی در غرب را نگاه می‌کنند و عین آن را پیاده می‌کنند، بدون اینکه فرآیند پیاده‌سازی آن تکنولوژی را در نظر بگیرند. در کشورهای موفق در زمینه شهر هوشمند یک فرآیند پایه‌ای و شهروندمحوری صورت گرفته و بعد، تکنولوژی مد نظر مستقر شده‌ است. 

کلام آخر 

پرداختن به موضوع منابع انسانی در قالب آموزش مردمی، تربیت نیروی متخصص، ایجاد امنیت کاربران و انگیزه استفاده از فناوری ها از عوامل مهم شروع شهر هوشمند است. زیرا عامل اصلی در ارتباط با تکنولوژی عملکرد مردم در برابر آن است.  پس باید با توجه به عوامل فوق، موانع و مشکلات داشتن شهرهای هوشمند در ایران را برطرف کنیم. 

تحولات فناوری های اطلاعات نشان داده است که ورود اثرات این فناوری ها در کشور ما اجتناب ناپذیر است. بنابراین اگر ما خود را آماده استقبال از تکنولوژی ها و بومی سازی آن ها نکنیم اثرات این فناوری ها برما تحمیل خواهد شد. و به جای اینکه فناوری ها در خدمت ما باشند ما اسیر آن ها خواهیم شد. بنابراین لازم است از همین الان بستر فرهنگی و آموزشی استفاده از این فناوری ها را برای شهروندان خود آماده کنیم تا شهرهایی واقعا هوشمندبسازیم.

شهری واقعا هوشمند است که در آن تکنولوژی ها و انسان ها همدیگر را بیابند.

شهروند هوشمند، خوب می داند که انسان موجودی اجتماعی است و نیاز به برقرای ارتباط با دیگران دارد بنابراین برای پیشبرد اهداف کاری خود به برقراری ارتباط با همایش ها، کنگره ها، همکاران در آنسوی مرزها، اساتید دانشگاهها، مجلات علمی و معتبر می پردازد. برای این کار نیز فناوری راه را آسان می کند. او می تواند لینک وبسایت مراجع ذکر شده را در وبسایتش قرار دهد و از آنها نیز بخواهد سوابق علمیش را مطالعه کرده و متعاقباَ به وبسایت وی ارجاع دهند.
شهروند هوشمندقدرت شبکه های اجتماعی را خوب می داند. او می داند که بهترین راه برای برقراری ارتباط بدون واسطه با دیگران استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی است. زیرا شبکه های اجتماعی و مجازی نقش مهمی در ارتقاء عملکرد روابط عمومی دارند و استفاده از این امکانات سرعت و قدرت وی را افزایش خواهند داد.
فناوری جزئی جدایی ناپذیر از زندگی امروز و آینده است. استفاده از فناوری بخش مهمی از هوشمندی ما را تشکیل می دهد. شهروند هوشمند شهروندی مبتنی بر فناوریست.

مطالب مرتبط:

شهر هوشمند سنگاپور

سایت شهر هوشمند

تحریریه آب و خاک سازان،محمدلطفی،شیراز

برچسب ها :